Şizofreni, bipolar bozukluklar gibi psikolojik rahatsızlıkların daha ileri seviyesi olarak görülen psikoz aslında fark etmesek de bizlerde veya en yakınlarımızda varlığını sürdürmeye devam ediyor.
Bu yazımızda psikoz hastalığı nedir, sorusuna yanıt arayarak psikoz bozukluk hakkında bilgi vereceğiz. Belki de en merak edilen soru olan psikoz nasıl geçer, sorusunu yanıtlayarak bitirdiğimiz yazımızda zihinlerinize ışık tutmayı amaçlıyor olacağız.
Psikoz Nedir?
Psikoz ne demek, sorusuna zihni etkileyen ve gerçeklikle temas kaybının yaşandığı bir semptom koleksiyonu olarak cevap vermek mümkündür. Psikoz bir hastalık belirtisidir ve özellikle şizofreninin ilerleyen aşamalarında kendini belli etmektedir. Psikoz atakları sırasında kişinin algıları bozulmakta ve gerçekliği ayırt etmekte zorluk çekmektedir.
Psikoz Atağı Nedir?
Psikoz atağı, psikoz belirtileri halinde oluşan durumlar olarak açıklanabilir. Bu durumlar, bireyin gerçekte olmayan şeyleri görerek ve duyarak onlara tepkiler vermesi, gördüğü sanrıları çok ciddiye alıp hayatını onlara göre şekillendirmesi ve zihnini toparlamakta güçlük çektiği için konuşmalarındaki ve davranışlarındaki tutarsızlıklar olarak sıralanabilmektedir.
Psikoz Belirtileri Nelerdir?
Psikoz belirtileri çoğu zaman ikiye ayrılır: Pozitif ve negatif belirtiler.
Pozitif semptomlar olmaması gereken deneyimlerin ve davranışların varlığını içermektedir. En yaygın olanlar; halüsinasyonlar, sanrılar, düşünceyi toplayamama nedeniyle konuşamama veya bunları davranışa dökememedir.
Halüsinasyonlar, gerçekte olmayan ama bireyin görüp, duyduğu şeylerdir. Psikoz durumunda en yaygın halüsinasyon türleri görsel ve işitsel halüsinasyonlardır.
Sanrılar, gerçekle bağlantısı olmayan ve onları çürüten kanıtlara rağmen değişmeyen güçlü inançlardır. Psikoz durumunda kişinin televizyondaki insanların kendisini izlediğini, gizli mesajlar gönderdiğini düşünmesi veya kendini oldukça önemli (tanrısal güçte) biri olarak görmesi muhtemeldir.
Düşünceyi toplayamama, bu nedenle de düşüncelerini konuşmaya veya davranışa geçirememek ise belirli bir konuda art arda cümleler kuramama olarak açıklanabilir. Psikoz durumunda kişi bir konu üzerinde düşünmekte zorlandığından o konu hakkında konuşmakta da zorlanmaktadır. Bu nedenle kurduğu cümleler hep kopuk ve birbirinden alakasız olabilmektedir.
Negatif semptomlar, olması gereken normal işlevlerin ve davranışların yokluğunu veya azalmasını içermektedir. En yaygın olanlar ise şu şekilde sıralanmaktadır:
- Konsantrasyon sorunları.
- Karar vermede güçlük.
- Sosyalleşmede gözle görülür bir azalma.
- Düşünce ve fikir üretmede sorun yaşamak.
Psikoza Neden Olan Temel Hastalıklar Nelerdir?
- İnme
- Şizofreni
- Bipolar bozukluk
- Alzheimer
- Parkinson gibi hastalıklar
- Sara hastalığının bazı türleri
- Doğum sonrası psikoz
- Psikotik özellik gösteren depresyon
- Madde kaynaklı psikoz
Psikoz Nedenleri Nelerdir?
Psikoz neden olur, sorusuna kesin bir cevap olmamakla birlikte şu maddeler sıralanabilmektedir: Hormonlar, beyin değişiklikleri ve genetik.
Hormonlar, doğumdan kısa bir süre sonra ortaya çıkan doğum sonrası psikozun kesin nedeni bilinmese de uzmanlar bunun nedeninin hormonlar olduğunu söylemektedir. Diğer bir neden olan beyin yapısındaki değişiklikler ve belirli kimyasal değişmeler psikoz hastalarında görülmektedir. Psikoz durumu olan bireylerin beyninde düşünce işlemede etkili olan gri maddenin azalmış olabileceğini ortaya çıkartmıştır. Son olarak yapılan araştırmalar şizofreni ve bipolar gibi bozukluklarda genetiğin de rol oynayabileceği ortaya koymaktadır.
Psikoz Tedavisi Nasıldır?
Psikoz tedavisi, genellikle antipsikotik ilaçlar içermektedir. Birkaç farklı antipsikotik ilaç türü vardır ve bunların farklı yan etkileri vardır. Bu nedenle en az yan etkiye sahip en etkili ilacı belirlemek için bir uzmandan yardım almak çok önemlidir.
Tedavi genellikle diğer unsurları da içermektedir. Psikoz tedavisinde çok unsurlu, iyileşme odaklı bir ekip yaklaşımı olan uzmanlar, psikoz yaşayan kişi hakkında en doğru rotayı çizerek onlar için bir uzmanlık desteği oluşturmaktadır.
Bahsettiğimiz uzmanlık desteği içerisinde bireysel veya grup psikoterapisi, aile desteği ve eğitim programları, ilaç desteği ve vaka yönetimi ile psikozlu bireyin bu durumdan kurtulabilmesi adına destekler yer almaktadır.
Tüm bunlar sonucunda psikozlu bireylerin yakın çevresinden sıklıkla duyulan psikoz geçer mi, sorusuna bir yanıt verecek olursak çoğu psikolojik rahatsızlıkta olduğu gibi doğru tedavi sonucunda azalması hatta tamamen yok olması muhtemeldir.
