Bireyin günlük hayatını oldukça büyük çapta etkileyen psikolojik rahatsızlıkların birisi de, şüphesiz ki paranoyadır. Paranoya hastalığı, bireyin çevresindeki yaşanan olayları veya gördüğü/duyduğu insanları sürekli şekilde tehdit olarak algılaması anlamına gelmektedir. Bu sebeple bireyin hayatını sosyal ilişkilerini de ciddi şekilde etkileyen hastalıkların başında gelir.

 

Paranoya Nedir?

 

Paranoya, bireyin mantıklı olmayan, sürekli bir şekilde etrafını bir tehdit olarak görmesi hastalığına verilen isimdir. Etrafında gerçekleşen olaylar, yaşayan kişiler paranoyak kişiler için bir tehdit kaynağıdır ki bunun sebebi, bu kişilerin onları sürekli olarak izlediği, komplo kurduğu, zarar verme eğiliminde bulunduğu düşüncesidir.

 

 

Paranoyak ne demek sorusunun cevabı bununla da bitmemektedir. Paranoyak kişiler, düşünceleri sebebiyle sosyal ilişkilerini bozarak yaşamlarını izole yaşamakta, kendilerine zarar verebilmekte, başka travma veya paranoid şizofreniye sebep olabilmektedir.

 

Paranoya Neden Olur?

 

Paranoyanın oluşma sebepleri, genellikle bir savunma mekanizması geliştirilmesi sonucudur. Paranoya neden oluşur sorusunun en kısa cevabı bu olsa da, durum bu kadar kısa değildir. Genellikle bireylerin bilinçaltında yatan travmatik olaylar, güvensizlik veya duygusal zedelenmeler gibi durumlar paranoyaya yol açabilir.

 

Bu durumda görülen en yaygın sebepler çocukluk travmaları, kendine veya diğerlerine karşı güvensizlik, duygusal istismar gibi olumsuz koşullardır. Özgüven eksikliği veya özsaygı yoksunluğu da bu durumu tetikleyebilir, örneğin başkalarının sürekli onlar hakkında konuştuğunun veya eleştirdiğinin düşünülmesi, zarar vereceklerinin sanılması gibi durumlar uzun vadede paranoyaya yol açabilir.

 

Paranoya Belirtileri

 

Bireyin düşünce, duygu ve davranış yapısındaki çeşitli şüphecilik veya güvensizlik durumları, paranoya belirtisi olabilir. Bu gibi davranışlarda görülen en yaygın belirtiler şu şekildedir:

 

• Aşırı Şüphecilik: Paranoyak bireyler, başkalarının söylediği hemen her şeyi kötü niyetli olarak algılarlar. Bu kişiler genellikle karşıdakilerin hiçbir neden yokken bile onları incitmek veya aldatmak istediğinden şüphelenirler.

 

• Gerçeklikten Kopma: Paranoya rahatsızlığı, bireylerin en küçük davranışları bile fazla yorumlamaya, dolayısıyla gerçeklikten kopmasına yol açar. Örneğin bir kişinin bakışı dahi onlar için onlara zarar vermek istenildiği anlamına gelebilir.

 

• Güven Eksikliği: Paranoyak bireyler, en yakın ilişkilere sahip olduğu insanlara bile güvensizlik beslerler. Bu durum, onların sosyal ilişkilerinin zedelenmesine, hatta kopmasına yol açabilir.

 

• Sürekli İzlenme veya Takip Edilme Hissi: Paranoya hastalığına sahip bireyler, sürekli olarak takip edildiklerini düşünürler ve bu sebeple insan içine çıkmakta zorlanabilirler. Bu durum, onların sosyal hayatlarını olumsuz etkileyerek, ilerleyen durumlarda kimsenin olmadığı yerlerde yaşamaya çalışmalarına sebep olabilir.

 

Görüldüğü üzere paranoya, genellikle güvensizlik ve tehdit altına olma belirtileri gösterir. Eğer bu durumdan şikayetçi iseniz, uzman bir yardıma başvurmanız en iyi seçenektir.

 

Paranoya Testi Nedir?

 

Paranoya testi, şikayeti bulunan kişiye uzmanlar tarafından uygulanan bir testtir. Bireyin paranoyak düşünce, algı, duygu ve davranışlarının ölçülmesi amaçlanır. Testin sonucunda bireyin paranoya seviyesi belirlenir ve bu seviyeye göre bir tedavi yöntemi ve stratejisi belirlenir.

 

 

Belirlenen strateji ve yöntemler, profesyonel kişiler tarafından uygulanarak bireyin belirtilerinin azalmasına yardımcı olunur. Unutulmamalıdır ki bu süreç ve stratejiler, kişiden kişiye göre değişmektedir.

 

Paranoya Nasıl Geçer?

 

Paranoya, tedavi edilmediğinde hem bireysel hem toplumsal derecede ciddi sorunlar doğurabilir. Bu sebeple, aşağıda verilen çeşitli yöntemlerle mümkün olan paranoya tedavisi geciktirilmemeli ve bir uzman yardımıyla sürdürülmelidir:

 

• Psikoterapi: Terapistler, paranoyak kişilerin bilinçaltına inerek, bireyin bu düşünceleri daha sağlıklı bir şekilde ele almasını sağlar. Bireyin düşünce kalıpları bu tedavi yönteminde yeniden yapılandırılır ve yerine daha gerçekçi ve mantıklı düşünceler doldurulur.

 

• Bilişsel Davranışçı Tedavi: BDT, bireyin paranoyak düşüncelerini anlamasını, sorgulamasını ve nasıl başa çıkacağının anlaşılmasını amaçlar. Bu terapi yöntemi, bireyin belirtilerini hafifletmede oldukça başarılıdır.

 

• İlaç Tedavisi: Paranoya tedavisinde antipsikotik ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlar sayesinde bireyin irrasyonel düşüncelerinin hafifletilmesi amaçlanır.

 

Görüldüğü gibi, paranoya nasıl yenilir sorusunun cevabı profesyonellerin belirlediği doğru adımlarla oldukça kolaydır fakat uzun süreli yöntemler için sabırlı olunması oldukça önemlidir.

 

Paranoya Tedavi Edilmezse Ne Olur?

 

Paranoyak olmak, birey, bireyin yakın çevresi ve toplum açısından olumsuz sonuçlar doğurabilen bir durumdur. Bu sebeple paranoyanın tedavi edilmesi oldukça önemlidir.

 

Tedavi edilmeyen paranoya hastaları, sosyal ilişkilerinde ve normal yaşantılarında giderek artan ciddi sıkıntılar çekmektedirler. Hem paranoya belirtileri hem de paranoya düşünceleri giderek şiddetlenebilir ve kişinin zamanla daha da yalnızlaşmasına, gerçeklikten ve toplumdan kopuk halde yaşamasına veya kendine zarar vermesi gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

 

Bu nedenlerle, paranoya belirtisi gösteren kişilerin uzman bir yardıma başvurmaları tavsiye edilir.