Mükemmeliyetçilik, kişinin kendisinden ya da başkasından sürekli olarak kusursuz olmayı beklemesi durumu olarak karşımıza çıkmaktadır. Hataları kabul etmekte oldukça zorlanan bu kişilerin düşen hayat kalitesi, kişide tatminsizlik, stres ve kaygıyı beraberinde getirmektedir. Mükemmeliyetçiliğin zorluğu göz ardı edilemeyeceğinden kişiler genellikle mükemmeliyetçilikten nasıl kurtulurum, gibi soruları zihinlerinden atamamaktadırlar.

 

Bu yazımızda oldukça zor bir durum olan mükemmeliyetçiliğe değinirken mükemmeliyetçilik nasıl geçer, sorusunu da yanıtlayarak zihinlerinize ışık tutacağız.

 

Mükemmeliyetçilik Nedir?

 

Mükemmeliyetçilik ne demek, sorusuna cevap olarak kişinin kendisinden ya da başkalarından sürekli olarak yüksek standartlar ve hatasızlık beklemesiyle süregelen bir kişilik özelliği şeklinde bir cevap vermek mümkündür. Bu mükemmeliyetçi kişiler genellikle kusursuzluk arayışı içinde olduklarından yaptıkları işlerde en ufak bir hatayı dahi kabul edememe özelliğini taşımaktadırlar.

 

 

Mükemmeliyetçilik uyumlu mükemmeliyetçilik ve uyumsuz mükemmeliyetçilik olarak kendini göstermektedir. Uyumlu mükemmeliyetçilik, kişinin hedeflerine ulaşması için çaba göstererek onu motive etmeyi amaçlayan mükemmeliyetçilik türüdür. Bu türde, kişi daha çok yüksek standartlar belirler ve başarısız olduğu durumlarda kendine anlayış gösterebilme özelliğine sahiptir. Uyumsuz mükemmeliyetçilik ise, kişinin kendine karşı aşırı eleştirel olduğu bir durumdur. Bu durumda kişi hata yapmaktan korkar, yaptığı hataları bir başarısızlık olarak görür ve bu başarısızlık onu depresyona sürükleyebilmektedir.

 

Mükemmeliyetçilik Hastalığı Nedir?

 

Mükemmeliyetçilik hastalığı, mükemmeliyetçiliğin aşırı bir düzeye ulaştığı ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkilediği bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Kişi bu durumda kendi veya bir başkası için yüksek standartlar belirleyerek sürekli olarak kendilerini kusursuzluk arayışı içerisinde görürler. Bu aşırı mükemmeliyetçilik durumu, kişiye zihinsel ve duygusal olarak zarar verebileceği gibi kişinin kendisini sürekli baskı altında hissetmesine de neden olmaktadır.

 

Mükemmeliyetçilik Nasıl Anlaşılır?

 

Mükemmeliyetçilik belirtileri, genellikle şu şekilde sıralanmaktadır:

 

• Kişi, aşırı eleştirel bir yapıya bürünmektedir. Yaptığı işler ne kadar iyi olursa olsun, daima eksiklikler bulma ve bir türlü tatmin olamama özelliği göstermektedir.

 

• Kişi yaşadığı mükemmeliyetçilik tutumu nedeniyle sürekli işlerini erteleme eğilimi göstermektedir.

 

• Bu tür kişiler hata yapmaktan oldukça korkmaktadırlar. En ufak bir hata onları kendilerini değersiz hissetmelerine sebep olduğundan bu hisse kapılmamak adına risk almaktan çekindikleri zamanlar oldukça fazladır.

 

• Sürekli mükemmel olma çabası kişinin zihinsel ve fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu durum uzun vadede tükenmişlik, kronik stres ve hatta depresyona yol açmaktadır.

 

• Mükemmeliyetçi birey yalnızca kendi için değil başkaları için de mükemmeli kovalamaktadır. Bu nedenle sürekli başkalarını memnun etme çabası da güdebilmektedir.

 

• Kişi, büyük resmi görmek yerine küçük detaylara odaklanabilmekte ve bunların mükemmel olmasına aşırı derecede önem vermektedir. Bu da genellikle zaman kaybına yol açarak kişinin hayatını sekteye uğratmaktadır.

 

Mükemmeliyetçilik Neden Olur?

 

• Aşırı eleştirel ve aşırı koruyucu ebeveynler kişinin çocukluk döneminde ona mükemmel olmayı aşıladığından ve bir şeyi doğru yapmadığında baskı kurduğundan bu davranışlar çocuğun hayatına mükemmeliyetçi kavramını sokmaktadır.

 

• Sosyal medyaya yansıtılan hayatların mükemmelliği bireylerin kendilerini yetersiz hissetmesine yol açabilmekte ve bunun beraberinde mükemmeliyetçilik oluşabilmektedir.

 

• Mükemmeliyetçilik genellikle düşük öz saygıya sahip kişilerde görülmektedir. Bu durumda kişi kendisini kabul ettirebilmek için kusursuz olmak zorunda olduğunu düşünebilmekte ve mükemmeliyetçiliğe daha da yaklaşmaktadır.

 

 

• Çocukluk ya da gençlik döneminde kazanılan başarılar ve bu başarıların sonucunda alınan övgüler çocukta mükemmel olma gerekliliği algısını güçlendirebilmektedir.

 

• Geçmişte kişinin yaşadığı olayların izleri de mükemmeliyetçi tutuma katkı sağlamaktadır. Psikolojik travmalar, kişinin yaşadığı başarısızlıklar, ayrılıklar onu mükemmel olmaya sürükleyebilmektedir.

 

• Mükemmeliyetçilik psikolojik bir bozukluk olan Obsesif-Kompulsif Bozukluk‘un bir parçası olarak da ortaya çıkabilmektedir. Kişi yaşadığı psikolojik durum gereği her şeyin mükemmel ve düzenli olmasına takıntılı hale gelebilmektedir.

 

Mükemmeliyetçilik Nasıl Yenilir?

 

Mükemmeliyetçilik aşırıya kaçtığında, kişinin yaşam kalitesini düşüren ve tedavi edilmesi gereken bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Mükemmeliyetçilik tedavisi, kişinin bu düşünce ve davranış kalıplarını fark etmesini ve bunları düzeltmesini amaçlamaktadır.

 

Mükemmeliyetçilikten kurtulma, bilişsel davranışçı terapi, farkındalık ve kabullenme terapisi ile gerçekleşebilmektedir. Bilişsel davranışçı terapi, kişinin düşünce kalıplarını değiştirme ve daha gerçekçi beklentiler içerisinde olmasına yardımcı olmaktadır. Farkındalık ve kabullenme terapisi ise, daha çok duygularla barışma olarak tanımlanabilmektedir. Kişinin olumsuz duyguları geri plana itmesi yerine onları kabul etmesini sağlayan bu terapi mükemmeliyet baskısını hafifleterek kişiyi hatalarıyla barışmaya teşvik etmektedir.

 

Psikolojik desteğin yanında kişi kendi için de kendine karşı şefkat terapisi geliştirebilmektedir. Mükemmeliyetçilikle mücadelede kişi kendine karşı ne kadar nazik ve şefkatli olursa durum o kadar çabuk atlatılmaktadır.

 

Tüm bunların haricinde, grup terapisi de mükemmeliyetçilikle mücadelede başvurulabilecek yöntemlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.

 

Kişi yapılan tüm yöntemler sonucunda hala mükemmeliyetçilikten sıyrılamıyorsa destek aldığı uzman denetiminde ve uzman kararıyla ilaç tedavisine de başlatılabilmektedir.

 

Mükemmeliyetçilik tedavisinde, kişinin bu eğilimlerini fark etmesi ve daha sağlıklı düşünce ve davranış kalıpları geliştirmesi önemlidir. Terapi yöntemleri ve stratejiler, kişinin hayat kalitesini artırmaya yönelik uzun vadeli çözümler sunabilir.