Yaşamımız boyunca bazen talihsiz deneyimler edinebiliriz ve bu deneyimler, güven duygumuzun sarsılmasına veya duygusal anlamda çöküntüye uğramamıza sebep olabilir. Bu gibi durumlara psikoloji alanında psikolojik travma denmektedir. Bu travmalar bireylerin günlük hayatını zorlaştıracak şekilde etkileyecek kadar büyük çaplı da olabilirken, kimi zaman ise çok az etkileyebilmektedir.

 

Psikolojik Travma Ne Demek?

 

Psikolojik travmalar, bireylerin hayatını derinden etkileyen, beklenmedik veya stres yaratan olaylar sonucu ortaya çıkabilen zihinsel ve duygusal yaralanmalar olarak bilinirler. Bu tür olayların ortaya çıkış sebepleri genellikle yakın birinin kaybı, doğal afetler, kazalar, ani duygu değişimleri (aniden korkmak, üzülmek vb.), savaş gibi sebeplerdir.

 

 

Travmaların bir diğer tanımı da bireyin güvenlik duygusunun zedelenmesi veya olaylar karşısında kontrolünü yitirmesi denebilir. Bu tanıma göre travmalar, bireylerin olaylara verdiği tepkiler ile ilişkilidir ve bireyin iç dünyasına oldukça derin izler bırakır. Travmatik olaylar bazen yaşanan olayların hemen ardından görülebilse de, bazen uzun yıllar sonra tetiklenebilir.

 

Psikolojik Travmalar Kaça Ayrılır?

 

Psikolojik travma çeşitleri, genellikle 3 ana başlık altında kategorize edilir:

 

• Akut Travma: Akut travmalar, tek bir olay sonucunda tetiklenen travmalardır. Bu olaylara örnek olarak kaza geçirmek, doğal afete tanık olmak, saldırıya uğramak gösterilebilir.

 

• Kronik Travma: Kronik travmalar, uzun süreli ve tekrar eden olumsuz deneyimler sonucu ortaya çıkar. Bu olaylara örnek olarak istismar, şiddet veya zorlayıcı yaşam koşulları verilebilir.

 

• Kompleks Travma: Kompleks travmalar, tek seferlik olaylardan ziyade kötü deneyim ve anıların birikmesi sonucu ortaya çıkan travmalardandır. Bu gibi durumlara, kötü çocukluk deneyimleri, ihmal veya duygusal istismar örnek olarak gösterilebilir.

 

Yukarıda verilen psikolojik travma türleri, bireylerin yaşamına büyük veya küçük şekilde etki bırakabilir. Bırakılan bu etkiler ise bireylere göre farklılık gösterir.

 

Psikolojik Travma Belirtileri

 

Psikolojik travmalar belirtileri sebebiyle ortak birkaç maddeye sahip olsa da, birçok travma farklı bireylerde farklı şekillerde ortaya çıkar. En yaygın belirtiler ise şu şekildedir:

 

• Sürekli kaygı ve korku hissi,
• Kabusa veya uykuya dalamamaya bağlı uyku bozuklukları,
• Duygusal dalgalanmalar ve buna bağlı olarak ani öfke krizleri,
• Asosyalleşme,
• Anıları tekrar canlandırma,
• Mide bulantısı, baş ağrısı, kalp çarpması,
• Konsantre olamama veya karar vermekte zorluk çekme.

 

Görüldüğü gibi bu etkiler, fiziksel, duygusal ve bilişsel etkilerdir. Fakat unutulmamalıdır ki, yukarıda verilen maddeler, sizin ‘kesinlikle’ psikolojik travmanızın olduğu anlamına gelmemektedir. Eğer yukarıdaki rahatsızlıklardan şikayetçi iseniz, uzman bir yardıma başvurunuz.

 

Psikolojik Travma Nasıl Atlatılır?

 

Psikolojik travma, bireyin kendisiyle ve yaşadığı travmatik olayla yüzleşebilmesi ile yakından ilişkilidir. Bu süreç boyunca bireyin geliştirdiği başa çıkma stratejileri ve alacağı profesyonel destek oldukça önemlidir. Psikolojik travmadan nasıl kurtulunur sorusunun cevabı ise, travma anında gerçekleştirilebilecek olan aşağıda verilen birkaç adımdan oluşmaktadır:

 

• Profesyonel Destek Almak: Profesyonel destek almak, travma üzerinde çalışmaya ve hem olayı hem de travmayı daha iyi anlamaya olanak sağlar. Bu sayede birey, travmayla daha iyi bir şekilde başa çıkabilir.

 

• Duyguları İfade Etmek: Travma sırasında veya sonrasında duyguları ifade etmek, bu süreçte bireye iyi gelebilir. Anlatılmayan ve saklanan duygular, travmanın daha da derinleşmesine sebep olabilir.

 

 

• Bireyin Kendisine Zaman Tanıması: Travma anında veya sonrasında iyileşme zaman alır. Bireyin kendine karşı sabırlı olması ve küçük adımlarla büyük yol kat etmesi, bu süreçte önemlidir.

 

• Güçlü Sosyal Destek Ağı: Aile ve arkadaşların desteği, travma anında veya sonrasında oldukça önemlidir. Destekleyici çevre, bireyin kendini güvende hissetmesini sağlar.

 

• Meditasyon ve Egzersiz: Birey, düzenli nefes teknikleri, yoga ve egzersiz gibi aktiviteler ile stres azaltımına katkıda bulunabilir. Ayrıca bu egzersizler, duygusal dengeye ulaşmak için iyi yöntemlerdir.

 

Psikolojik travmanın atlatılması, görüldüğü üzere hem bireye hem de çevresine bağlıdır. Uzun bir süreç olan travma tedavi süreci, sabırla yürütülmeli ve aceleye getirilmemelidir.

 

Psikolojik Travmalar Nasıl Tedavi Edilir?

 

Psikolojik travma tedavisi, tıpkı travmaların belirtileri gibi, bireyin kendisine özel olarak belirlenir. Bunun sebebi, her bireyin travmasının sebebinin ve şiddetinin farklı olmasıdır. En yaygın travma tedavi yöntemleri şu şekildedir:

 

• Bilişsel Davranışçı Tedavi (BDT): Bu yöntem, travmatik olaylara karşı olumsuz düşüncelerin değiştirilmesini amaçlar. Kısaca, olaya karşı farklı bir bakış açısı geliştirilir.

 

• EMDR (Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme): Bu yöntem yoluyla travmatik olaylar yeniden işlenir ve birey bu olaylara karşı duyarsız hale getirilir.

 

• Psikodinamik Tedavi: Bu tedavi yöntemi, bireyin bilinçaltına ulaşarak duygularını keşfetmesine, travmatik olaylarla başa çıkmasına yardımcı olur.

 

Görüldüğü üzere, psikolojik travmalar ile başa çıkmak her ne kadar bireysel bazda mümkün olsa da, profesyonel bir yardım ile aynı travmalar tedavi edilebilir ve birey bu sayede günlük hayatını rahatça yaşabilir.