Kaçıngan Bağlanma Ne Demek?
Kaçıngan bağlanma, kişinin çocukluğundan başlayan bir bağlanma çeşididir. Sert, katı veya eksik kalan bakıcılar sebebiyle gelişen bu bağlanma çeşidi, kişinin etrafındakilere olan mesafeli davranışlarının sebebi olabilir. Kaçıngan bağlanma, genellikle yakın temastan kaçınma ve duygusal tepkisizlik ile bağdaştırılır iken, kişinin uzun süreli ilişkiler kurmasını zorlaştırmaktadır.
Kaçıngan Bağlanma Özellikleri
Kaçıngan bağlanma karakteristikleri, kişilerin yakın ilişkilerdeki hâl ve hareketleri üzerinden gözlemlenebilir:
Duygusal Mesafe: Kaçıngan bağlanma yolunu geliştirmiş kişiler, çevresindekilere karşı duygusal bir bariyer örme eğilimindedirler. Duygusal yakınlıktan kaçınma, ilişkiye mesafe koyma ve duygusal konularda konuşmaktan kaçınma gibi hareketler gözlemlenebilir.
Bağımsızlık Vurgusu: Kaçıngan bağlanmanın en büyük özelliklerin birisi olan bağımsızlık vurgusu, kişinin başka bir kişiye bağımlı olmaktan korkmasına verilen isimdir. Kaçıngan bağlanan kişi, kendi başına hareket etmeyi ve karar almayı sever. Bu sebeple başkasına bağımlı olmak onlar için zor ve istenmeyen bir durumdur.
İlişkilerde Güvensizlik: Kaçıngan bağlanan kişilerin ilişkilere olan güvensizliği de söz konusu olabilir. Bu bireyler, ilişki içerisinde oldukları insana güvensizlik hissederler ve ilişkilerinde mesafe vazgeçilmezdir.
Duygusal Tepkisizlik: Soğukkanlılık ve duygusal tepkisizlik, kaçıngan bağlanmanın özelliklerindendir. Bu kişiler, yakın çevresinde yaşanan zorlayıcı olaylara karşı bile tepkisiz yaklaşabilirler.
Kaçıngan bağlanan kişilerin yakın çevreleriyle aralarına mesafe oluşturmak amacıyla duvar örmesi de sıklıkla görülen bir durumdur. Bu sayede, hem duygusal hem de fiziksel teması engellemeyi amaçlarlar.
Kaçıngan Bağlanma Neden Olur?
Kaçıngan bağlanma sebepleri, bireylerin küçük yaşta yaşadıkları deneyimler ile alakalıdır. Bu deneyimlerin birçoğu çocuğun bağlanma şeklini belirler, ki ebeveynlerin davranış biçimleri de bu duruma doğrudan etkide bulunur. Aşırı kontrolcü veya aşırı kuralcı ebeveynler, çocuğun geliştirmesi gereken özgüven/bağımsızlık duygusunun gelişmemesine sebep olabilir. Bu durumda çocuk, yakın çevresine karşı kaçıngan bağlanma ile bağlanmayı tercih edebilir.
Bir diğer ihtimal olan çocuğa karşı ebeveynlerin duygusal ihmali de çocuğun bu bağlanma yöntemini geliştirmesine sebep olabilir. Duygusal açıdan yetersiz veya yoksun ebeveynler, çocuğun yeterli duygusal tepkiyi geliştirmemesinin sebebi olabilir. Bu örnekte de çocuk, duygusal tepkisizliği öğrenecek ve geliştirecektir.
Öte yandan, her iki ebeveyn/bakıcı tipine dahil olmayan ebeveynlerin ve çocuklarının yaşamış olabileceği travma sonuçlu olaylar, çocuğun duygusal güvensizlik, tepkisizlik veya bağımsızlık duygusunu etkileyerek bu davranış biçimini geliştirmesine sebep olabilmektedir.
Kaçıngan Bağlanma Nasıl Çözülür?
Kaçıngan bağlanma tedavisi, kişinin kendi farkındalığı ve uzman yardımlar sonucunda başlar. Kaçıngan bağlanan kişi, bu durumun farkına varmalı, kabullenmeli ve çözüm yolları aramalıdır. Sosyal ilişkiler, pratik yollar ile tedavi edilebilir ve bu konuda bireyin öz farkındalığı büyük rol oynamaktadır:
Psikoterapi: Uzman kişiler tarafından gerçekleştirilen psikoterapi seansları, kişilerin duygusal yakınlık ve bağlanma konusunda bilgilendirilerek bu alanlarda farkındalık kazanmasını hedefler.
Kendini Anlama ve Kabulleniş: Bireyin kendi duygusal tepkilerinin farkına varması ve bu durumun üstesinden gelmeye çalışması, kaçıngan bağlanma çözüm yollarında oldukça önemlidir. Bur süreç, kişinin duygusal olarak daha açık ve kendiyle barışık olmasını sağlar.
İlişkilerde Güven İnşaa Etme: Kaçıngan bağlanan birey, ilişkilerde güven inşaa etmeye çalışarak güvensizlik duygusunun üstesinden gelmeye çalışmalıdır. Güvenli ve destekleyici ilişkiler kurmak, kaçıngan bağlanma özelliklerinin azalmasına yardımcı olacaktır.
Kaçıngan bağlanma, her ne kadar kişinin çocukluk deneyimleri ile alakalı olsa da kişisel farkındalık ve güvenli ilişkiler kurarak üstesinden gelmeye çalışmak bu bağlanma yönteminin tedavisi olabilir. Bu konuda profesyonel destek almak da kişisel farkındalık kadar etkilidir.
Çocukluk döneminde gelişen dört bağlanma türünden birisi olan kaçıngan bağlanma, bireyin birincil bakıcılarına karşı kurduğu bağlanma çeşididir. Henüz çok erken yaşlardan başlayan bu bağlanma gelişimi, kişinin tüm hayatını etkileyerek sosyal ilişkilerine etkide bulunur. Bu bağlanma çeşidinin üstesinden gelmek, kişinin kişisel farkındalığı sayesinde mümkün olabilir.
