Günümüzde, özellikle gençler arasında ruh sağlığı ve psikoloji hakkında açıkça konuşmak daha yaygın hale gelmektedir. Öyle ki, bu olumlu denebilecek durumun sonuçlarından biri olarak gaslighting terimi de son yıllarda giderek daha yaygın bir sohbet konusu haline dönüştü.

 

Gaslighting gibi duygusal istismar çeşitleri hakkında farkındalığın artması, insanların tehdit edici ve manipülasyon cümleleri içeren sağlıksız ilişkilerden kaçınmasına yardımcı olabildiği gibi, birini gereksiz bir şekilde gaslighting yapmakla suçlamamak için de bir sorumluluk duygusu ve bilinç gerekmektedir.

 

Bu içeriğimizde, gaslighting ne demek ve kökeni nedir detaylıca açıklıyor, gaslighting ile ilgili örnekler vererek birinin size gaslighting yapıp yapmadığını nasıl anlayacağınıza daha yakından bakıyoruz!

 

Gaslighting Nedir?

 

Gaslighting ne daha net bir şekilde anlamak için bu terimin nasıl ortaya çıktığına bakmak oldukça yararlı olacaktır.

 

Gaslighting teriminin ismi, 1938 yılında bir tiyatro oyunu olarak “Angel Street” ismiyle yayınlanan daha sonra 1944 yılında “Gaslight” ismiyle beyaz perdeye taşınan, bir kadının kocası tarafından manipüle edilmesi ve dolayısıyla delirmesini konu alan eserden gelmektedir.

 

Gaslighting türkçesi kesin bir karşılık sahibi olmasa da, bu terim kısaca, istismarcı birinin kurbanının kendinden şüphe duymasını sağlayacak eylemlerde bulunarak, onda kafa karışıklığı yaratmaya çalıştığı bir tür psikolojik istismar veya manipülasyon olarak tanımlanmaktadır.

 

İnsanlar Neden Gaslighting Yapar?

 

Gaslighting yapan insanlar çoğu zaman karşısında bulunan insanı manipüle etmek ne demek çok iyi bilen ve bu becerilerini ustaca kullanarak karşılarındaki kişilerin sürekli olarak suçlu, değersiz ve kafası karışmış hissetmelerine neden olurlar.

 

 

Gaslighting gibi manipülasyon yöntemlerine başvuran kişiler genellikle empati nedir bilmeyen, üstünlük kurma ihtiyacı hisseden, çeşitli güven problemleri veya çeşitli kişilik bozukluklarına sahip olan insanlardan oluşmaktadır.

 

Gaslighting Nasıl Anlaşılır?

 

Gaslighting, genellikle çeşitli manipülasyon teknikleri kullanılarak yapıldığından öncelikle bu teknikleri tanımak ve nasıl önlem alınacağını öğrenmek oldukça önemlidir. Gaslighting yapan kişiler, mağdurlarının gerçeklik algısını bozmak ve onları kendilerinden şüphe ettirmek için sürekli olarak yalan konuşabilir ya da kendilerine yöneltilen suçlamaları inkar edebilirler.

 

Ayrıca, gaslighting yapan kişiler, karşılarındaki insanı ailelerinden ve sevdiği insanlardan izole ederek kontrol altına almayı amaçlamaktadır. Böylelikle, karşılarındaki kişiyi daha rahat bir şekilde suçlayabilir ve olayları rahatça saptırabilirler.

 

Siz de benzer karşınızdaki kişi veya kişilerden benzer durumları görüyorsanız, şüpheleriniz konusunda fikrine güvendiğiniz kişilere danışabilir, gerekirse çeşitli manipülasyon örnekleri hakkında bilgili olan profesyonel birinden destek almayı tercih edebilirsiniz.

 

Gaslighting Örnekleri Nelerdir?

 

Gaslighting çoğu insan tarafından yalnızca romantik ilişkilerde kullanılan bir manipülasyon tekniği olarak bilinse de aslında birçok gaslighting çeşidi bulunmaktadır. Öyle ki, içerisinde bulunulan ilişki türüne göre gaslighting cümleleri ve yaklaşımlar da çeşitlilik gösterebilmektedir.

 

Aşağıda, romantik ilişkilerden profesyonel ilişkilere kadar uzanan birçok ilişkide nasıl gaslighting’in ortaya çıkabileceğine çeşitli gaslighting örnekleri vererek değindik:

 

İş Hayatında Gaslighting Nedir?

 

Gaslighting, meslektaşlar arasında veya bir yönetici ile çalışan arasında da sık sık meydana gelmektedir.

 

Profesyonel bir ortamda gaslighting, genellikle mağdur kişinin yapılan iş ve sahip olduğu yetenekler konusunda kendini sorgulamasına, çeşitli konularda şüpheye düşmesine sebep olmaktadır. İş hayatında gaslighting yapan kişiler, yaptıkları hatayı kabul etmekten kaçınmak veya iyi yapılmış bir görevin hakkını haksızca almak için bu yönteme başvurmaktadır.

 

 

Ayrıca, iş yerinde profesyonellikten uzak bir durumu veya bir suistimali bildiren herhangi bir çalışanın aşırı tepki verdiğini, durumu yanlış hatırladığını veya yanlış yorumladığını hissetmesine neden olan manipülasyonlar da iş hayatındaki gaslighting’e bir örnektir.

 

Aşk Hayatında Gaslighting Nedir?

 

Romantik ilişkilerde gaslighting, genellikle partneri üzerinde bir üstünlük kurmak ya da aldatmak gibi olumsuz durumları partnerinden gizlemek isteyen kişiler tarafından kullanılmaktadır.

 

Gaslighitng yaparak partnerini istismar eden kişiler böylelikle partnerlerini izole edebilir, onların özgüvenini zayıflatabilir ve istedikleri gibi karşısındaki insanı kontrol etmeyi başarabilirler.

 

Etnik Köken veya Irka Bağlı Gaslighting Nedir?

 

Irkçı bir şekilde yapılan gaslighting çeşitleri de zaman zaman karşılaşılan bir istismar durumudur. Irkçılık nedeniyle yapılan gaslighting, insanların bir ırkı veya etnik grubu itibarsızlaştırmak amacıyla yaptığı manipülasyonlar olarak tanımlanmaktadır.