Çoğu insan sosyal ortamlarda yeni insanlarla karşılaştıklarında veya toplum içindeyken bir miktar kaygı hissedebilir. Bu kaygı durumu genellikle insanların kendilerini başkalarının dikkatini çekecekleri veya değerlendirilecekleri durumlar olduğu için oluşabilmektedir. Sosyal kaygı bozukluğunu ele aldığımız bu içerikte sosyal kaygı bozukluğu nedir, sosyal anksiyete düzelir mi ve sosyal kaygı nasıl yenilir gibi konuları işleyeceğiz.
Sosyal Kaygı Bozukluğu Nedir?
Sosyal kaygı bozukluğu, toplum içinde veya başkalarının önünde olma durumunda aşırı endişe ve korku yaşama durumudur. Genellikle topluluk önünde konuşma gibi durumlar kaygıyı tetikler. Sosyal kaygı bozukluğu kişinin günlük yaşamını ve sosyal etkileşimlerini olumsuz yönde etkileyebilir. Sosyal kaygı bozukluğu olan kişiler genellikle fiziksel semptomlarla da karşılaşabilir ve bu durum sosyal ve mesleki yaşamlarını olumsuz etkileyebilir.
Sosyal Kaygı Bozukluğu Belirtisi Nelerdir?
Sosyal kaygı, tehlikesiz durumlara karşı aşırı korku reaksiyonu göstermekle karakterizedir. Beden ve zihin gerçek bir tehlikeyle karşılaşıyormuş gibi tepki verir. Sosyal kaygı belirtisi düşünüldüğünde bu durum daha hızlı kalp atışı, nefes alma zorluğu gibi fiziksel korku belirtileri ile kendini gösterebilir. Bu tepkiler bedeni savaş veya kaç tepkisine hazırlayan adrenalin ve diğer kimyasal maddelerin salınımıyla gerçekleşir. Sosyal kaygı belirtisi tehlike hissettiğimizde devreye girer.
Sosyal kaygıda bu tepki normalden daha sık, daha güçlü ve gereksiz durumlarda etkinleşir. Fiziksel duyumlar gerçek bir tehlikenin varlığına işaret ettiği gibi algılanır ve bu durumda kişi donup kalabilir ve etkileşime giremediğini hissedebilir.
Sosyal kaygı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Bedensel belirtiler: Yüz kızarması, terleme, ağız kuruluğu, çarpıntı, nefes darlığı, mide-bağırsak rahatsızlıkları, kas gerginliği, titreme gibi.
Zihinsel düzeydeki düşünceler: Güçsüzüm, yetersizim, çirkinim, beğenilmiyorum, sevilmeye layık değilim, hata yapmamalıyım, mükemmel olmalıyım, kaygılı olduğumu belli etmemeliyim, rahat davranmalıyım, kusursuz görünmeliyim, herkesin beğenisini kazanmalıyım, gibi olumsuz öz değerlendirme ve mükemmeliyetçi düşünceler.
Kaçınma belirtileri: Korkulan ortama girmeme, korkulan ortamı terk etme, göz temasından kaçınma, ilgisiz şeyler düşünme.
Sosyal Kaygı Nasıl Yenilir?
Sosyal kaygı ile başa çıkma kişinin sosyal kaygı bozukluğunu yenmesi için önemli bir adımdır. Bunun için sabır cesaret ve yeni deneyimlere açıklık gereklidir. Az olsa bile aşırı utangaçlıkla baş etmeye karar veren birisi daha rahat olmayı zamanla öğrenebilir. Profesyonel yardım, özellikle kognitif davranış terapisi (KDT) ve ilaç tedavisi, sosyal kaygı bozukluğu için etkili bir tedavi yöntemidir. Destek grupları ve terapi grupları benzer deneyimlere sahip insanlarla bağlantı kurmanıza yardımcı olabilir. Kendine bakım, düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve stres yönetimi tekniklerini uygulamak önemlidir. Ayrıca, içe dönme ve duyguları anlamak ve kabul etmek de sosyal kaygıları yönetmede kişiye güç verebilir. Erken tedaviye başlamak ve uzman yardımı almak semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Sosyal Kaygı Bozukluğu Tedavisi Nasıldır?
Son yıllarda sosyal fobi tedavisinde sanal gerçeklikle maruz bırakma yöntemi başarıyla uygulanmaktadır. Bu yöntemde kişi aşamalı olarak korkusuna maruz bırakılarak korku ve kaygıya neden olan durumlar incelenmeye çalışılır. Sanal gerçeklikle sağlanan bu maruziyet fobinin temel tetikleyicilerini belirlemeye ve üzerlerine odaklanmaya yardımcı olur.
Bu tedavi yaklaşımında ödev ve telkin uygulamaları da önemli bir rol oynar. Kişinin fobisiyle yüzleşmesi ve korkularıyla başa çıkması için rehberlik edilir. Psikolog ve/veya psikiyatrist desteğiyle sosyal fobi aşılabilir bir sorun haline gelir.
Sanal gerçeklikle sosyal fobi çözümü istenen farklı türdeki sosyal durumları deneyimleme açısından avantaj sağlar. Bu sayede fobinin temel tetikleyicileri ortaya çıkarılarak terapiye odaklanılır.
