Konuşma insanın hayatındaki temel ihtiyaçlardan birisidir. İnsanoğlu hayattaki ihtiyaçlarını, bilgilerini konuşma yoluyla aktarma gereksinimi duyar. Bu gereksinimin bozulması durumunda kişinin hayatı belli bir ölçüde aksamaya uğrar. Bunun tedavisi hem kişi için hem de ilerisi için oldukça önemlidir.

 

Kekemelikte seslerin veya hecelerin tekrarını ve konuşmadaki duraklamaları görebiliriz. Kekemelik normal konuşma sırasında duraklamalar ve kelime tekrarları ile cümlenin veya kelimenin uzatıldığı bir durumdur. Konuşma sırasında kişinin mimiklerinde ve hareketlerinde bozulmalar meydana gelebilir. Kekemeler söylemek istedikleri şeyleri bilseler de bunu dile aktarmakta zorlanabilirler. Bu durum kişilerin gün içerisinde rahatlıkla ilerlemelerini engelleyen bir durumdur. Tedavisi önemlidir çünkü bu sorunun devam ettiği çocuklarda kekemelik ciddi anlamda ilerleyebilir ve konuşma bozukluğunda artış gözlemlenebilir. Bu yazımızda çocuklarda kekemelik neden olur, kekemeliğin belirtileri ve tedavisi gibi konuları işleyip sizler için bu durumu aydınlatacağız.

 

Kekemelik Nedir? Kekemelik Ne Zaman Ortaya Çıkar?

 

İlk dönemlerde yaşanan konuşma bozukluğu bazı aileler için gözlemlenmesi zor olabilir. Peki kekemelik nedir ve kekemelik ne zaman ortaya çıkar? Kekemelik bir konuşma bozukluğudur. Kişiler söylemek istedikleri kelimeleri kurarken zorlanır. Hecelerde veya kelimelerde sekme yaşanabilir, tekrarlamaya düşebilirler. Bu durum sırasında tekrarlamaların görülebildiği gibi aynı zamanda da hecelerin uzatılması da dahil olabilir. Kişi zaman zaman kelimeleri uzatabilir veya kelimeleri hiç söyleyemeyebilir. Çoğu durumda kişilerin cümlelerini tamamlayamadıkları da görülebilir. Kekemelik yaşayan kişiler düşündükleri ve söylemek istedikleri şeylerde büyük güçlük çekerler. Bunun yanı sıra mimiklerinde ve el hareketlerinde de değişiklikler, kasılmalar gözlemlenebilir.

 

Kekemelik konuşma akıcılığını bozan bir durumdur. Çocuklarda görülebileceği gibi yetişkinlerde de ortaya çıkabilen bir bozukluktur. Bu durum genellikle çocukluk döneminde başlar. Kekemelik genellikle çocukluk döneminin ilk beş yılında ortaya çıkar. İlk belirtiler genellikle 2 ila 5 yaşları arasında fark edilebilir. Bazı çocuklarda ise bu oran düşük veya yüksek olabilir. 3 ila 5 yaş arası çocuklarda kekemelik konuşma becerilerinin hızla geliştiği ve dil becerilerinin gelişim sürecinde olduğu yoğun bir dönemdir. Bu yüzden bu dönemde kekemelik gözlemlenmesi daha kolaydır.

 

 

 

Kekemelik Nedenleri Nelerdir? Kekemelik Belirtileri Nedir?

 

Kekemelik konusunda kafa karışıklığı yaşanabilir. Kekemelik nedenleri nelerdir? Bunun cevabı aslında kişiden kişiye değişebilir zira birçok faktör kekemeliği etkiler. Hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyen bir durum olduğu için birçok etken bulunur. Kekemelik genetik olabilir. Aile geçmişinde kekemelik yaşayan bireylerin genetik faktörden etkilendiği görülmüştür. Belirli genlerin konuşma ve dil becerilerini etkileyerek kekemelik riskini artırabileceği bilinmektedir.

 

Aynı şekilde nörolojik nedenleri de bu etkenlere ekleyebiliriz. Beyin ve sinir sistemi ile ilgili farklılıklar kekemeliğin ortaya çıkmasına neden olabilir. Özellikle konuşma ile ilgili beyindeki kısımlar iletişimdeki bozukluklar veya gelişimdeki sorunlarla ilişkilendirilebilir.

 

Bireylerin hayatlarında yaşadıkları ağır ve psikolojik olaylar kekemeliği etkiler. Stres, kaygı
endişe, özgüven eksikliği veya ağır travmalar özellikle çocukların gelişim dönemlerinde yaşandığı zaman kekemeliği büyük ölçüde etkiler. Çocuklarda aile içi çatışma, stres veya sürekli olarak şiddet kekemeliğin ilerlemesine neden olur.

 

Ek olarak bazı çocuklarda dil ve konuşma becerilerinde erken dönemlerde gecikmeler yaşanabilir. Bu durum ayrıca kekemelik riskini tetikler.

 

 

Peki kekemelik belirtileri nedir? Hangi durumlarda birinin kekeme olduğunu anlayabiliriz?

• Ses Tekrarları
• Hecelerin Uzatılması
• Kelimelerin Bloke Edilmesi
• Fiziksel Belirtiler

Belirtilen durumlara sahip olan kişilerde kekemelik gözlemlenir. Kişi ses tekrarlarına düşer. Konuşma sırasında heceleri ve kelimeleri birden fazla tekrarlar. Bu istem dışı olan bir olaydır ve engellenmesi zordur. Bazı durumlarda tekrardan farklı olarak heceler uzatılır. Bir başka belirti ise kelimelerin bloke edilmesidir. Kişi konuşurken cümleleri söylemekte zorlanırsa cümleyi bitiremeyebilir. Bunun sonucu olarak kelimeyi söylemekte zorlanır ve ses çıkaramaz.

 

Tüm bunların sonucu olarak konuşma esnasında bireyin mimiklerinde değişiklikler gözlemlenebilir. Sesleri akıcı ve düzgün çıkarmaya çalışan kişilerin mimiklerinde bozukma ve el hareketlerinde hızlanma olur. Bu durum konuşmanın verdiği stres ve çabanın bir sonucu olarak görülebilir.

 

 

Kekemelik Türleri Nelerdir? Kaç Farklı Tür Bulunur?

 

Kekemelik farklı yaşlarda görülebileceği gibi farklı türlerde de belirtileri bulunur. Peki bir konuşma bozukluğu olan kekemelik türleri nelerdir? Bu başlığımızda kekemeliğin farklı türlerini inceleyeceğiz.

 

Kekemelik kendi içinde gelişimsel, kalıcı ve edinilmiş kekemelik olarak üçe ayrılır.

 

Gelişimsel kekemelik, beyin yapısının beklenenden farklı bir şekilde gelişmesi ile ilişkilendirilen nörogelişimsel bir bozukluktur ve genellikle çocukluk döneminde başlar. Belirtiler genellikle konuşma becerilerinin hızla geliştiği bu dönemde ortaya çıkar. Gelişimsel kekemelik, çocuğun dil ve konuşma yeteneklerini etkiler ve uygun tedavi olmadığı takdirde yetişkinlik dönemine kadar devam edebilir. Kalıcı kekemelik, uzun vadeli bir kekemelik türüdür ve genellikle yetişkinlik dönemine kadar devam eder. Bu tür kekemelik genellikle çocukluk döneminde başlayabilir ve bireyin yaşamı boyunca devam edebilir. Kalıcı kekemelik, genellikle bireyin sosyal etkileşimlerini, iş performansını ve duygusal sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.

 

Edinilmiş kekemelik, bir problem veya beyin yaralanması sonucu meydana gelen bir kekemelik türüdür. Bu kekemelik türü, bir travmatik olaydan sonra veya beyin fonksiyonunu etkileyen diğer tıbbi durumların sonucunda gelişebilir. Edinilmiş kekemelik bir kişinin konuşma becerilerini hızla etkileyebilir ve uygun şekilde ele alınmazsa kalıcı hale gelebilir.

 

 

Kekemelik Tedavisi Nasıl Yapılır?

 

Günlük konuşma sırasında büyük bir sorun olarak görülen kekemelik konusunda en çok merak edilen soru ‘’Kekemelik tedavisi nasıl yapılır?’’ sorusudur. Ebeveynler veya çevredekiler tarafından fark edilen kekemelik çocuk hekimlerine veya çocuk psikiyatrisinin ellerine bırakılabilir. Değerlendirilmeden sonra kişi konuşma terapistine yönlendirilir.

 

Fakat hem çocuğu hem de yetişkinleri etkileyen bir durum olduğu için tedavide farklılıklar oluşabilir. Bu tedaviler ayrıca herkes için işlemeyebilir bu yüzden birçok tedavi yöntemi vardır.

 

Bu tür bozukluklar için erken tedavi oldukça önemlidir. Bu erken teşhis kekemeliğin kalıcı olmasını ve ömür boyu sürecek bir problem haline gelmesini engeller. Uzmanlara göre bir çocuğun 3 ila 6 aydır kekemelik sorunu yaşıyorsa tedavi edilmesini önerir. Genellikle, klinik uzmanlar, kekemelik tedavisinde kaydedilen ilerlemeyi değerlendirmek için çocuğun 3-4 ayda bir değerlendirilmesini önerirler.

 

Bu tedaviler arasında şunlar bulunur:

 

• Konuşma terapisi
• Elektronik aletler
• İlaç tedavisi
• Ebeveyn- çocuk ilişkisi
• Bilişsel terapi

 

Konuşma terapisinde kişinin konuşmayı yavaşlatma ve konuşmanın farkına varması beklenir. Terapide bunun üzerine çalışmalar yürütülür. Bir başka tedavi yöntemi olan elektronik aletler bu bozukluğu gidermeye yardımcı olabilir. Seçilecek elektronik alet terapist tarafından belirlenir.

 

Bir başka tedavi yöntemi kişinin stres veya kaygısını çözümlemek olabilir. Birçok kekemenin kaygı ve özgüven sorunları yaşadığı bilinir. Ayrıca bunun bir sonucu olarak aile içi davranışlar da çok önemlidir. Her çocuk gibi kekemelik yaşayan çocuklar da stressiz ve şiddet olmayan bir evde büyümeyi hak eder. Bunların sağlanamadığı ailelerde yaşayan çocuklarda kekemelik ilerleyebilir. Bu yüzden ebeveyn ve çocuk ilişkisi özellikle çok önemlidir. Ayrıca ilaç tedavisi de seçilebilir fakat kekemeliğin tedavisi için herhangi onaylanmış bir ilaç yoktur. O yüzden epilepsi, depresyon ve anksiyete tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar bireylerde denenebilir. Yine de bu ilaçların uzun vadede pek çok yan etkisi bulunabilir.